De kracht van benoemen

Soms heeft je kind nog geen woorden voor al die ingewikkelde emoties en gedachten. Monique Hollema ontdekte de kracht van het verwoorden van gevoelens.

Onlangs vroeg ik mijn vijfjarige dochter of ze me wilde helpen de afwasmachine uit te ruimen. We stonden op het punt weg te gaan, maar ik wilde het nog snel even gedaan hebben.

‘Snel’, ‘even’ en vlak voor vertrek, in samenwerking met een kind, waarom zag ik van te voren niet dat dat mis zou kunnen gaan?

Ik vroeg mijn dochter of ze de schaaltjes wilde pakken, dan zou ik zelf de glazen doen. Maar ze deed niet wat ik van haar vroeg. Ik mopperde en toen liep ze weg en ging midden in de kamer op de vloer zitten huilen. Ik voelde dat ik boos begon te worden en besloot er geen aandacht aan te geven. Terwijl ik wat glazen in de kast zette vroeg ik me af waar het nou mis ging. Ik vroeg mijn dochter: ‘Ben je verdrietig?’ en ze schreeuwde terug: ‘Nee, ik ben boos!’.

Waarom zag ik niet dat het mis zou gaan?

‘Oh, je bent boos. Het ging een beetje mis denk ik, jij wilde iets anders doen dan ik vroeg?’

‘Ja! Ik wilde alles zelf doen!’, zei mijn kind. We praatten nog even verder over de situatie. Daarna konden we op tijd en in harmonie het huis verlaten.

Ik heb zeker twee weken met regelmaat aan deze situatie terug gedacht. Ik benoem wel vaker zaken, maar vaak pas als de gemoederen weer zijn gekalmeerd. Dus niet in het heetst van de strijd. Nu kon ik een verdere woede-uitbarsting van mijn dochter voorkomen. Ik had, door eerst even zelf adem te halen en na te denken, de situatie omgekeerd voordat ik er zelf erg in had.

Ik was er helemaal ondersteboven van.

Toen diende zich een situatie met mijn dochter van tweeënhalf jaar aan. Ze is niet zo’n vlotte prater en het kinderdagverblijf had gezegd dat zij zich zorgen maken. Ik had er met mijn man en vriendinnen over gesproken en ik had de peuterspeelzaal gevraagd wat zij ervan dachten.

Toen ik mijn dochter een week later naar het kinderdagverblijf bracht, vroeg ik haar of ze er zin in had en in plaats van ja te zeggen knikte ze. Ik realiseerde me dat ze knikte en dat ik er met zo ongeveer iedereen over gepraat had behalve met mijn dochter zelf.

Ik ging door mijn knieën en stelde haar twee vragen:

‘Vind je het een beetje eng om te praten bij de kindjes? Ben je bang dat je iets verkeerd zegt?’

Op beide vragen knikte ze ja.

Prompt vertelde de leidster dat Meaghan zo lekker aan het kletsen was

‘De juffen zouden het fijn vinden als jij wat meer zou gaan praten op de groep. Dan kunnen ze je beter helpen, en heb jij het ook fijner. Het is niet erg om iets verkeerd te zeggen, zo leer je. De juffen helpen wel als ze je niet begrijpen. Oké?’

Daarna liepen we naar binnen en prompt aan het eind van de dag vertelde de leidster dat ze vandaag meer had gepraat. In de weken daarna kreeg ik iedere opvangdag een enthousiaste leidster die vertelde dat Meaghan zo aan het kletsen was geweest. Dat zo’n simpel gesprekje zo een krachtig effect had!

Natuurlijk is benoemen geen wondermiddel. Als je te veel vragen in een keer stelt, weet je kind niet meer waar het aan toe is, en je zal het niveau moeten aanpassen aan het kind. Emoties zijn complexe zaken die een kind niet altijd kan bevatten. Maar als het je lukt te verwoorden waar je kind nog geen woorden voor heeft kan het een heel krachtig middel zijn.