PBS, de zoveelste loot aan de opvoedboom

Op scholen wordt steeds vaker de methode SWPBS (School-Wide Positive Behavior Support) ingevoerd. De zoveelste methode die kinderen dwingt goed gedrag te laten zien. Gabriëlle legt uit waarom zij dat een slechte zaak vindt.

Op scholen wordt steeds vaker de methode SWPBS (School-Wide Positive Behavior Support) ingevoerd. De zoveelste methode die kinderen dwingt goed gedrag te laten zien. Gabriëlle legt uit waarom zij dat een slechte zaak vindt.

Beloningen

Een vriendin vraagt wat ik ervan vind dat ze een beloningssysteem heeft voor haar zoontje. ‘Ik weet dat jij hier vaak over schrijft’ zegt ze. Haar zoontje is soms niet zo gemotiveerd. Bijvoorbeeld om ergens op tijd te komen. Dus misschien kan een beloningssysteem hem helpen?

Beloningssystemen, met stickers, bandjes, sterren, dikke duimen of een aai over de bol en een ‘goed zo!’ zijn nog steeds graag geziene gasten op scholen en opvoedcursussen. Niet omdat het per se goed is voor kinderen, maar omdat ouders, leraren en pedagogen nu eenmaal graag een duidelijk stuk gereedschap in handen willen hebben.

Inmiddels weten we dat intrinsieke motivatie een belangrijke factor is in het leren van kinderen. Bijna een halve eeuw aan onderzoek laat zien dat juist die motivatie, die van binnenuit komt en niet opgelegd wordt door een ander, de belangrijkste motivator is. En dat is nu juist iets waar ouders of leraren geen macht over hebben.

Als je per se *iets* wilt doen als opvoeder om je kind te motiveren, dan ben je op zo’n moment behoorlijk machteloos. En dat *iets*, dat is waar allerlei opvoedmethodes flink garen bij spinnen.

Sociaal gedrag vs. sociaal zijn

De methode die de laatste jaren steeds vaker op scholen wordt ingevoerd, heet SWPBS – School-Wide Positive Behavior Support, ook wel PBS genoemd – een gedragsregulatiemethode die kinderen moet leren hoe zij zich moeten gedragen. Op de website staat te lezen: “Een kernonderdeel van SWPBS is de systematische gedragsregistratie. Gedragsincidenten en beloningskaarten voor goed gedrag worden geregistreerd en geanalyseerd.” Als er maar lang genoeg geoefend wordt – onder druk van een uitgekiend systeem van straffen en belonen – gaat het kind zich uiteindelijk wel goed gedragen. Volgens eigen zeggen zou SWPBS pro-sociaal gedrag bevorderen.

Er is een subtiel, maar zeer dwingend verschil tussen je sociaal gedragen en sociaal zijn

Socioloog Henk de Vos schrijft op zijn weblog het volgende: “Met pro-sociaal gedrag bedoelt men meestal gedrag dat niet alleen gericht is op het eigen welzijn, maar ook op dat van anderen.” Met andere woorden: dat je empathisch bent en je in anderen kunt inleven. Maar hoe leer je dat gedrag dan? Vooral door een rijke sociale omgeving waarin dat gedrag voorgeleefd wordt.

Er is echter een subtiel maar zeer dwingend verschil tussen je sociaal gedragen en sociaal zijn. Psychopaten bijvoorbeeld zijn vaak prima in staat om sociaal gedrag te laten zien: ze zijn beleefd, zeggen dank u wel, kunnen netwerken, zijn charmant. Maar onder dat laagje goed aangepast gedrag ligt vaak koele geraffineerdheid: wat kan ik uit deze situatie halen? Welk voordeel heeft dit voor mij?

Laagje fineer

Die focus op goed gedrag doet denken aan mensen in het bankwezen. Jeweetwel, die grijpgrage graaiers die er geen bal om geven dat ze het geld van een ander verkwanselen. Die bankiers zijn vast heel beleefd en sterren in het netwerken. Die weten hoe vaak ze moeten buigen voor een Japanse zakenrelatie, of hoe je converseert met een hooggeplaatst figuur. Maar wat zegt dat, als je intussen het slechtste met mensen voor hebt?

Eigenlijk leg je met goed gedrag afdwingen een glanzend laagje fineer over het kind. Natuurlijk zijn beleefdheid en vriendelijkheid nuttige vaardigheden in het sociale verkeer, maar de vraag is of opleggen de beste manier is om dat te leren. Willen we een gedresseerd aapje? Een die ja-en-amen zegt, maar zich intussen weinig bekommert om een ander? Of hebben we liever zicht op de mens die binnenin zit? Dan kunnen we het namelijk over de echte dingen hebben, in plaats van over wat alleen maar aan de oppervlakte drijft. Wat je uiteindelijk wilt is dat een kind zich goed gedraagt omdat het van binnen voelt en weet dat dit goed is om te doen, niet alleen maar omdat een ander dat zegt.

Met goed gedrag afdwingen leg je een glanzend laagje fineer over het kind

Ouderschap schuurt en wringt soms gewoon. We willen te vaak een steriele wereld, waarin elk vlekje weggepoetst is. Als een kind zich oppervlakkig gezien maar goed gedraagt, dan wil dat niet zeggen dat het vanzelf wel goed komt met zijn of haar morele kompas. Wat een kind vooral leert wanneer je erop staat dat het goed gedrag laat zien, is dat je soms best mag liegen. Dat als je maar beleefd bent, je met een hoop weg kunt komen.

Monitoren, registreren en analyseren

De methode SWPBS is een systeem dat van een school een kleine politiestaat lijkt te willen maken. Dat is prettig voor degenen die garen spinnen bij het zoveelste systeem dat een vorm van behaviorisme in een gezellig jasje giet, maar minder prettig voor kinderen die door dat systeem gemonitord worden en gedwongen worden goed gedrag op commando te laten zien.

Je kunt je ook afvragen wat de rol van het NJI – het Nederlands Jeugdinstituut – is, dat prominent op de voorpagina van SWPBS de zoveelste methode plugt. Welke belangen spelen daar eigenlijk? Nadat is gebleken dat de opvoedmethode Triple P niet werkt, is bij het NJI toen ooit de hand in eigen boezem gestoken? Heeft het NJI ooit rekenschap moeten afleggen voor het feit dat zij de onderzoeken niet kritisch genoeg bekeken hebben?

Opgeofferde waarden

Wanneer zal er een einde komen aan die reeks methodes, vraag je je wel eens af. Wanneer mogen leraren weer hun werk doen, wanneer mogen ouders zelf hun eigen keuzes maken, en waar kunnen ouders aankloppen voor hulp zonder in dit soort systemen gedwongen te worden? Geloven in een methode in plaats van in mensen is een kwalijke zaak. Het vertrouwen in kinderen, in de professionaliteit van leraren, in mensen: al die waarden lijken opgeofferd te moeten worden aan de volgende onzinmethode.

Mijn vriendin snapt het inmiddels wel. Ze besluit dat haar kind gewoon een uitje krijgt omdat het leuk is. Onvoorwaardelijk. Omdat we die kunstmatige voor-wat-hoort-wat-wereld maar eens de rug moeten toekeren en moeten terugkeren naar wat echt en waarachtig is.

 

Standaard afbeelding
Gabriëlle Jurriaans
Ooit ben ik begonnen als jeugdhulpverlener, maar heb me de laatste jaren helemaal op het schrijven gericht. Ik schreef eerder stukken over opvoeding voor onder andere NRC Next, De Groene, Vonk/ Volkskrant en voor verschillende tijdschriften en websites. Momenteel werk ik aan een boek en wil ik nieuwe projecten ontwikkelen, met name op het gebed van internetjournalistiek. Ik geniet erg van mijn twee 'knurften' waar ik elke dag van leer.
Artikelen: 58

29 reacties

  1. Inderdaad!!! Sociaal gedrag wat overigens ook bij volwassenen door tal van trainingen en choachingen wordt aangeleerd zijn naar mijn idee een lijstje gedragingen die empatisch en bewust ontwikkelde mensen vanzelf laten zien… dit aanleren zonder het ego laagje af te pellen tot op het zuivere bestaan, heeft geen enkel nut. Ik zou zelfs durven stellen dat het best schadelijk kan zijn… omdat zo het manipuleren aangeleerd wordt.
    Mooi stuk!!

  2. O, echt, is het al zo ver dat ze dit breed willen uitrollen? Het is een verschrikking!
    Ik heb zelf ook gezien hoe leerkrachten belast raken door waar ze dan allemaal aan moeten denken (complimenten geven, bandjes uitdelen, …) En ze hebben al veel te veel aan hun hoofd. Ze zijn niet meer echt aanwezig en verliezen de verbinding met de klas. Een oorzaak van veel (gedrags)problemen.
    Ik heb het gedeeld op mijn facebookpagina en zou ouders willen oproepen om dit niet zo maar te laten gebeuren op hun school.

  3. Het is ook te bizar voor woorden, dat je dat waar elk kind mee geboren wordt, eerst in de war schopt door niet echt in verbinding te zijn met kinderen, om vervolgens middels dit soort onzin kinderen te dwingen sociaal wenselijk gedrag te laten zien.
    We weten toch alleen dat sociaal wenselijk gedrag geen zin heeft? Waarom is men toch zo kortzichtig en hardleers!

  4. dit staat los van pbs maar slaat op ons hele schoolsysteem. waar het om lijkt te gaan op school, is om in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk informatie in hun hoofd te stoppen. er is GEEN aandacht voor gevoel. wat jammer is want ons gevoel is net zo belangrijk als ons denken. dat staat verder los van het geven van meer positieve feedback (pbs)
    complimenten over het kritisch geschreven artikel.

  5. Er gaat een bijzonder negatief mens- en kindbeeld uit van dit artikel. Onderzoek zou aantonen dat het geen zin heeft om kinderen te motiveren dus moeten ouders dat vooral niet proberen. Kinderen die niet sociaal zijn moeten we vooral ook niet leren zich sociaal te gedragen. Kinderen die zich wel hebben leren te gedragen worden ‘gedresseerde aapjes’ genoemd. Ik zou de auteur willen adviseren om eens een PBS school te bezoeken en met open vizier in gesprek te gaan met ouders, leerkrachten en kinderen over de opbrengsten van PBS. Ik zou de auteur ook mee willen geven hoe waardevol het is dat de scholen van nu aandacht besteden aan de sociaal emotionele ontwikkeling van de kinderen. Juist nu is dat zo belangrijk!

    • Interessant, ik vind de humanistische psychologie een heel positief mensbeeld en juist dat PBS een erg negatieve kijk heeft op kinderen. Extrinsieke motivatie werkt op de langere termijn niet, daar is inmiddels zoveel onderzoek over. Kinderen zullen vaker gaan liegen, zullen minder gemotiveerd raken. Ik vind dat nogal wat. Moeten we dat opofferen voor een methode? Kinderen die in uw woorden ‘niet sociaal zijn’ (en dan stel ik meteen de vraag: is door hoepeltjes springen op commando dan ‘sociaal’ in uw visie?) hebben behoefte aan verbinding, aan gezien en gehoord worden, aan leren door middel van het goede voorbeeld. Niet om een sticker, of bandje te winnen, maar om de relatie die je met elkaar hebt.

  6. Heb met veel aandacht het bericht gelezen en ik kan me voorstellen dat zoals er over de aanpak SWPBS geschreven wordt we als ouders hier niet blij van worden. Sinds 7 jaar werk ik met deze aanpak, dat iets anders is dan een methode.
    Voor mij is SWPBS een aanpak waar we vooral helder zijn in onze (gedrags)verwachtingen naar anderen. Dit is een belangrijk principe van PBS. In plaats te zeggen wat we niet willen ‘niet je fiets buiten laten staan, niet rennen door de gang’ zeggen we wat we wel willen zien. Dit is de kern van PBS. Vaak denken we namelijk als volwassenen dat we heel duidelijk zijn naar kinderen. Binnen PBS leren we om in de spiegel te kijken en te reflecteren op ons eigen gedrag; als een kind niet doet wat ik wil, ben ik dan wel duidelijk geweest.
    Daarnaast ligt de nadruk op het aanleren van gedrag. Bij gedrag(verandering) gaan we ervan uit dat kinderen dat wel even doen, terwijl we weten dat dit een van de moeilijkste dingen is. Binnen PBS gaan we dus lesgeven in gedrag, net zoals we doen met rekenen, lezen en spelling. Als we daarin een fout maken, gaan we kinderen ook niet straffen; we gaan meer en vooral ook op een andere manier oefenen. En dit doen we ook met gedrag. Hier draait het binnen PBS om.
    Dat het woord Positive, binnen PBS, mensen laat denken dat het vooral om belonen gaat, is jammer. Dit is namelijk maar een klein onderdeel. Dat wij een andere cultuur hebben in Nederland dan in de VS zal ook duidelijk zijn. Het voor ons soms overdreven positieve gedrag van de Amerikanen past niet binnen onze cultuur; echter een beetje meer door een roze bril kijken naar de dingen die goed gaan en daar aandacht aan besteden, kan mijns inziens geen kwaad. Het is voor iedereen, jong en oud, toch leuk om te horen dat je iets goeds heeft gedaan en daarom gewaardeerd wordt. Wij volwassenen denken dat we best heel positief zijn naar kinderen, dit valt echter tegen als we gaan turven. De zgn beloningskaartjes zijn juist voor ONS als volwassenen bedoeld, zodat dit ons herinnert aan het feit dat we dat compliment kunnen gaan geven.
    En natuurlijk willen we dat kinderen zelf verantwoordelijk worden voor hun gedrag en intrinsiek gemotiveerd worden. Binnen PBS in Nederland, staat dit, waarschijnlijk meer dat in de VS, centraal. Kinderen worden bij allerlei zaken betrokken en hebben inbreng in deze aanpak, waardoor juist hun motivatie het te gaan doen zoals besproken groter wordt.
    Tevens is de groepsvorming een belangrijk onderdeel is binnen PBS. Hoe gaan we respectvol met elkaar om, wat voelen en denken we hierbij en hoe kunnen we iedereen in zijn waarde laten, ook al zijn we verschillend. Maar ook hoe lossen we een ruzie of meningsverschil op. Allemaal zaken die aan de orde komen binnen PBS, aangezien we kinderen tot kritische 21e eeuwse volwassenen willen opvoeden.
    En volgens mij is er dan niets mis mee om iets meer de nadruk te leggen op de dingen die goed gaan. Dit geeft namelijk onszelf ook meer (positieve) energie, dan door steeds te mopperen.

    • Ik begrijp uw reactie, maar het blijft een beetje ‘Wij van WC-eend, adviseren WC-eend’. Natuurlijk ziet u uw methode als prima en noodzakelijk, het is echter mijn taak als ouder en als journalist om kritisch te kijken, zeker wanneer dit soort methodes aan ouders en kinderen opgedrongen wordt. Ik zie geen enkele reden waarom alles wat u hier aanhaalt, niet zonder deze methode op scholen aan bod kan komen. Overigens, maar dat weet u vast wel, zitten er flinke haken en ogen aan complimenten geven.

  7. Werken aan wat werkt oftewel met positieve blik werken aan een positieve veilige school waar veel minder gepest wordt en kinderen zich daardoor beter kunnen ontwikkelen tot gelukkige mensen. Dat vind ik toch iets anders dan praten over w.c eend. Jammer dat een discussie op deze manier gebagatelliseerd wordt door de schrijfster van het kritische blog overSWPBS. Trouwens SwPBS is geen methode. Scholen hebben sterk het eigenaarschap in het vormgeven van dit positieve systeem. Dat is anders bij methodes. Bekrachtigen staat wel Centraal staat bij SWPBS dat is iets anders dan belonen: erkennen van wat werkt en goed gaat en daar meer aandacht aan besteden dan de dingen die nog niet lukken bij kinderen. En dat je op moet passen met complimenten geven is o.a. dankzij Carol Dweck al geruime tijd bekend. Prijzen is iets anders dan proces feedback geven op dat wat goed gaat. Dat laatste wordt gedaan in SWPBS scholen. Ik hoop dat u dit kinderen wel gunt. Er wordt namelijk in het algemeen heel wat meer gecorrigeerd in de opvoeding thuis en op school dan gecomplimenteerd.

    • Mijn opmerking over WC-eend is om duidelijk te maken dat een lovend stukje tekst over een methode weinig zegt als degene zelf die methode uitdraagt. Ik vind dat een terechte opmerking in deze discussie.
      Dat er geprezen wordt om de inzet en niet om het resultaat is al een mooie stap in de goede richting, maar dat neemt niet weg dat de kern van de kritiek blijft staan: complimenten om gedrag te veranderen blijft een vorm van manipulatie. Ik wil dat liever niet voor mijn kinderen: ik wil oprechte leerkrachten die bemoedigen en steunen, zonder dat kinderen daarvoor aangepast gedrag hoeven te laten zien, vanuit een gezonde groepsdynamica zich actief inzetten voor een goede sfeer en pesten tegen gaan. Dat gun ik mijn kinderen.

      • Ik zou absoluut zelf ook wat dieper in de materie duiken. Bijvoorbeeld over wat er mis is met complimenten. Het idee dat die zonder meer goed zijn voor kinderen is inmiddels door voortschrijdend inzicht achterhaald. De boeken van Alfie Kohn zijn daar een goed startpunt voor.
        De Hannie Schaftschool ken ik van een filmpje over PBS en ik ben me destijds lam geschrokken van wat daar gebeurt. Ik zou serieus mijn hond daar nog niet naar toe willen sturen. Voor geïnteresseerden: het gaat om dit filmpje.

      • Ik word droevig van wat ik lees en van wat ik zie in het filmpje.
        Droevig omdat ik zie en hoor hoe kinderen ‘nog niet af’ worden bevonden. Ze moeten nog zoveel leren om echte mensen te worden lijkt wel. Ze moeten goed gedrag leren, alsof ze nu nog niet genoeg zijn.
        Maar ook droevig omdat ik zie dat leraren echt vanuit de beste wil aan het werk zijn met hun leerlingen, in de vooronderstelling dat ze het goed doen. En dat er nu een discussie ontstaat over wat wel of niet acceptabel is.
        Ik zou zo graag een dialoog zien, met diep respect voor de ander. Ook al zijn we het oneens.
        Ik zou zo graag, zo ontzettend graag, alleen nog maar over kinderen willen spreken met diep respect en werkelijke aanvaarding van wie zij zijn. Kinderen hoeven niet anders, niet beter, niet slimmer, niet sterker, niet socialer, niet liever, niet assertiever. Ze hoeven alleen maar echt zichzelf te mogen zijn. Werkelijk zichzelf zijn, met al hun nukken en grillen, met al hun kwaliteiten en menskenmerken. Zo graag zou ik willen dat we de kinderen het leven zelf gunnen, met elkaar in verbondenheid. Samen verantwoordelijk voor dat iedereen er echt bij hoort. Daar zijn geen kunstmatigheden voor nodig. Niet kunstmatig complimenteren, maar ook niet kunstmatig NIET complimenteren. Gewoon leven, met elkaar. Met alles wat we te geven hebben, in sterke verbondenheid. In een omgeving waar je lol kunt maken, waar je uitdaging vindt, waar je de rust en de luwte kunt opzoeken, waar je steun vindt en onvoorwaardelijke liefde van een betrouwbare en beschikbare volwassenen.
        Dat zou ik zo graag willen. Voor alle kinderen. En voor al hun opvoeders.

        Ellen Emonds
        Opvoeder
        Docent Pedagogische Tact
        http://www.nivoz.nl

  8. Beste Gabriëlle,
    Met interesse heb ik jouw visie en de reacties gelezen. Ik begrijp je gedachten over het systeem en toch onderbouw ik ze niet. Dat zal ik uitleggen. Om te beginnen is het een SCHOOLsysteem dat heel veel rust en duidelijkheid geeft op school.
    Mijn zoontje zit op een school waar pbs toegepast wordt en dat was iets waar ik heel blij van werd en ben.
    Leraren staan op 1 lijn, waardoor de begeleiding van de kinderen heel ontspannen gaat. De sfeer op school is sinds pbs is ingevoerd enorm veranderd: kinderen kunnen en leren hun grenzen aan te geven, pestgedrag is afgenomen, correcties kosten minder tijd en energie doordat kinderen begrijpen wat er op school van ze wordt verwacht, er is veel ruimte voor plezier, eigenheid etc. Ik heb het nu over de Hannie Schaftschool in Haarlem, waar de leerkrachten pbs door hun eigen motivatie geïnternaliseerd hebben en dus juist alle aandacht kunnen hebben voor alles wat buiten dit systeem valt en mag vallen.
    Om er een schepje bovenop te doen: ik ben een van de kartrekkers van PBS THUIS, een platform voor en door ouders waarbij we zelf ontdekken hoe we de kracht van pbs in de thuissituatie, de opvoeding kunnen toepassen. Hoe we de brug kunnen slaan op onze eigen manier, met onze eigen middelen en onze eigen wijsheden, bij onze eigen unieke kinderen.
    De intrinsieke motivatie ontstaat bij de kinderen doordat alle gedragsverwachtingen gekoppeld zijn aan waarden. School heeft kernwaarden en thuis hebben we onze eigen waarden.
    School heeft een beloningssysteem en thuis kun je op jouw manier waarderen.
    PBS maakt opvoeden inzichtelijk, overzichtelijk en vervolgens is het ook vrij in te vullen.
    Je schrijft ‘Complimenten om gedrag te veranderen blijft een vorm van manipulatie’. Hoe help jij je kinderen bij aanleren van nieuw gedrag? Ik ben serieus benieuwd en ik hoop ook van harte dat je ze wel complimenten geeft!
    In elk geval zou ik je aanraden om eens verder in de materie te duiken, want wellicht kan het je nog iets brengen! Je bent hierbij uitgenodigd op een van de PBS Thuis ouderavonden!
    Alle feedback, gericht op groei en het beste voor onze kinderen is namelijk welkom!
    Een warme groet, Hanneke

    • “Hoe help jij je kinderen bij aanleren van nieuw gedrag?” Goeie vraag, waarop het antwoord eigenlijk doodsimpel is: voorleven. Het goede voorbeeld geven. Dus niet een ander willen manipuleren met beloningen zodat hij doet wat je zegt, maar het gedrag voorleven. Daar is verder helemaal niets voor nodig. Op het moment dat een school denkt PBS (of Triple P of noem ze allemaal maar op) nodig te hebben om de kinderen weer in het gareel te krijgen, zou ik me als directeur serieus zorgen maken over mijn team en over of de leerkrachten wel echt een goede band met deze kinderen hebben en willen hebben. Het is inmiddels uit en te na bekend dat een kind heus graag jou als volwassene tevreden wil houden, maar dan moet het zich wel gezien en gehoord voelen. Vanuit een goede relatie met elkaar hebben mensen wat voor elkaar over. In plaats van ze om te kopen met armbandjes en alle kinderen (uniek als ze zijn) allemaal door een en hetzelfde systeem te willen persen, als waren het robots, zou ik me eens wat meer gaan richten op de persoonlijke relaties met elkaar. Toon eens oprechte interesse, vraag eens wat hem bezig houdt, heet hem eens bij de deur welkom. Zonder enig programma zul je zien dat de sfeer beter zal worden. Kinderen hebben namelijk behoefte aan autonomie, verbinding en competentie (zie de Zelfbeschikkingstheorie van Deci en Ryan), en dat is precies wat ze ontnomen wordt door ze in dit systeem te proppen.

      Als ik hier lees dat iemand zich afvraagt “Binnen PBS leren we om in de spiegel te kijken en te reflecteren op ons eigen gedrag; als een kind niet doet wat ik wil, ben ik dan wel duidelijk geweest.”, denk ik echt: manmanman. Misschien moet je wat harder roepen dan, of nog wat meer omkopingen gebruiken… De vraag moet niet zijn of je wel duidelijk bent geweest, de vraag moet zijn: wat is er gebeurd in onze relatie dat dit kind me niet wil horen, heb ik zijn behoefte misschien niet goed ingeschat, heb ik hem niet gezien? Het doel kan NOOIT zijn dat een kind gaat doen wat jij zegt. Het is geen circusact, het is een autonoom mens, met wensen en een wil, en de bedoeling is niet om die te breken, de bedoeling is om de mens achter het gedrag te willen zien. Door PBS missen jullie die kans volledig, en dat is niet alleen heel erg jammer voor deze kinderen, maar vooral ook voor jullie zelf. Het leven is zoveel mooier dan.

  9. Ik kan iedereen aanraden dit artikel te lezen, van emeritus-hoogleraar Orthopedagogiek Luc Stevens:
    http://hetkind.org/2012/11/25/over-het-werk-van-luc-stevens-de-behoefte-aan-relatie-competentie-en-autonomie/

    Zomaar wat rake quotes:
    “Kinderen willen het gevoel hebben de dingen zélf te kunnen doen. Zélf kunnen beslissen, zelf keuzes maken. Dat kan alleen in een omgeving waarin de eigenheid van het kind gerespecteerd wordt. Een kind is er voor zichzelf, niet voor zijn ouders of voor de school.”

    “De kwaliteit van de interactie bepaalt, volgens Stevens (2004), de kwaliteit van het pedagogische klimaat. Een goed pedagogisch klimaat in een groep of in een school is niet te waarborgen door procedures, afspraken of regels. Afstemming van het handelen op de behoefte op dit moment is essentieel. De ene keer wacht je af, terwijl het de volgende keer nodig is om in te grijpen.”

  10. Wie kan mij helpen aan meer “vuurwerk” tegen PBS? Ik kom in discussies over deze in mijn ogen verschrikkelijke pedagogische aanpak niet verder dan het uitwisselen van emoties. Liever zou ik een gedegen discussie voeren, gebaseerd op onderzoek. Heel de wereld lijkt te jubelen, op internet zijn alleen maar succesverhalen te vinden. Logisch: met PBS slaagt de school er in het gedrag te beheersen. En dat is fijn. Maar of je dan ook echt aan het opvoeden bent…….

    • Het blijkt heel moeilijk om een genuanceerd tegengeluid te laten horen. Het NJI heeft hier ook een belangrijke stem in, maar lijkt steeds de behavioristische route de voorkeur te geven. Ik denk dat het belangrijkste punt dat ouders kunnen maken is: ik wil dit niet voor mijn kind. Niemand kan daar iets tegenin brengen. De consequentie is dan wel, dat je een andere school moet zoeken, of flink met school in gesprek moet gaan.

      • Een andere school kiezen……. Dat wordt een lastige zaak als hele schoolbesturen voor PBS gaan!

      • Ik denk dat het probleem is, dat de meeste mensen (net als ik langer geleden) zo gewend was aan hoe onze maatschappij werkt. We zijn bijna allemaal opgevoed om ‘ons te gedragen’. Pas als je een heleboel ballast weer kwijt raakt dmv trainingen op het gebied van persoonlijke groei, je meer bewustzijn ontwikkelt en beter gaat voelen en zien wat er eigenlijk tussen mensen gebeurt, ga je de ‘gekte’ zien. De meeste mensen zijn zich dat (nog) niet bewust en daarom kun je je bezwaren zo moeilijk uitleggen en word je daarin meestal niet begrepen. Ik denk dat het zoiets is, denk je niet Gabriëlle?

      • Ik heb het filmpje net (deels bekeken) en mijn maag draait er werkelijk van om. Alleen al de regels in de klassen. Hoezo moet een kind altijd doen wat de leerkracht zegt? Wat leer je eigenlijk als de juf voordoet hoe je de klas binnen moet komen? Hoe boeiend is dat nu werkelijk voor kinderen? Op die manier halen we alle natuurlijke gedrag, alle natuurlijk flow uit de kinderen. En de kinderen die dat niet laten gebeuren, ja, die zijn de pineut, want dit geven problemen…

  11. Een belangrijk kritisch geluid over PBS dat ik van harte onderschrijf. Ik geloof in de goede bedoelingen bij de inzet van PBS. Maar zoals de auteur en enkele reacties helder uitleggen: ‘De intrinsieke motivatie weghalen is schadelijk, vooral op de lange termijn.’ Het is conditioneren van kinderen en dat is niet zonder gevoelens. Belangrijk om onderscheid te maken tussen sociaal gedrag en sociaal zijn. Het artikel is van november 2015. Een jaar later is de populariteit voor de aanpak als PBS alleen maar toegenomen. Er zijn zelfs apps die de leerkracht helpen voortdurend badges, complimenten, punten en beloningen uit te delen. Een zorgelijke en kwalijke ontwikkeling.

    • Dat zou een fantastisch begin zijn. En ook de vraag stellen: hebben leraren echt dit soort methodes nodig? Ik denk als we investeren in kleinere groepen en meer ruimte voor de professionaliteit van leraren, dat we dat geld veel beter besteden dan het weer in een methode pompen die een hoop tijd en geld kost en waarvan de effectiviteit op z’n minst omstreden is.

  12. Er zijn wel degelijk goede alternatieven voor handen die op andere peilers steunen:
    Vreedzame School, Pedagogisch Tact, Geluksvogels, Herstelgericht werken, De kracht van 8, e.d.
    Nuttig om te onderzoeken.

  13. Ik snap de ophef niet goed. Het één hoeft het ander toch niet uit te sluiten. Wat is er mis met duidelijkheid, kaders scheppen, verwachtingen naar elkaar uitspreken, zorgen voor veiligheid voor iedereen, aandacht voor ieder kind, waardering uitspreken voor de inzet van een ander, zorgen voor ruimte om te kunnen leren. Complimentjes geven werkt zeker, je moet er alleen voor zorgen dat je de juiste complimenten geeft. Mensen groeien namelijk wanneer ze merken dat ze gezien worden en dat hun inzet beloond wordt. Soms heb je een ander ook nodig om je te laten zien wat je goed doet.Er ligt al zoveel focus op wat niet goed gaat. Uitspreken, laten merken dat je het waardeert wat de ander doet, kan zoveel uitmaken. Mijn school werkt niet met SWPBS maar ik heb me er wel in verdiept en ik haal het goede eruit. Natuurlijk mag je kritisch zijn maar het lijkt wel of mensen alleen dat zien en horen wat ze willen zien en horen. Ik zie SWPBS niet als een beloningssysteem, maar als een manier van respectvol om willen gaan met de ander en er voor willen zorgen dat iedereen kan groeien. Bekrachtigen hoort daarbij. Ik ervaar de basisgedachte als inspirerend en zou graag zien dat iedere school zich de moeite zou nemen om te investeren in veiligheid, respect en gedeelde verantwoordelijkheid.
    Tot slot: als docent streef ik niet naar gedresseerde aapjes maar naar individuele mensen die zicht krijgen op hun krachten en die van daaruit verder kunnen groeien. En als ik zo luister naar mijn collega’s, is dat wat de meeste docenten willen. Er vanuit gaan dat een school SWPBS zou willen gebruiken om te manipuleren, vind ik iets zeggen over een vertekend beeld dat sommigen hebben van leerkrachten. Ik zou zeggen: ga eens kijken in de klas!

  14. Ik denk dat het een het ander niet hoeft uit te sluiten. Zoals de laatste reactie van Ruth. Gedresseerde aapjes,kom op zeg. En school is een iets andere situatie dan thuis waar je toch echt regels of zo je wil afspraken zult moeten maken. Niet alle kinderen kunnen tegelijk gehoord worden bijvoorbeeld. Uitgesteld aandacht is dan echt wel een dingetje. Ik hoop dat Gabrielle dat ook begrijpt. Een klas is niet hetzelfde als thuis.

Geef een reactie

slot pro jepang