We leven in een extraverte samenleving. Wie spontaan, sociaal en ondernemend is, bezit karaktereigenschappen die hogelijk gewaardeerd worden. En dat is niet eerlijk, stelt introvert Gabriëlle.
‘Mama, ik wil heel graag alleen zijn’ zei mijn jongste kind laatst. Wat wel een beetje botste, want hij wilde in de kamer blijven en ik ook en de andere huisgenoten ook. Maar zo gaat dat hier soms. Ik heb twee introverte kinderen. Dat is wel logisch, want ze hebben ook twee introverte ouders (die dingen lijken nog weleens verband met elkaar te houden). Het is best leuk in ons schulpje, maar soms ook moeilijk.
Verlegen vs. introvert
Er zijn nogal wat misverstanden over intro- en extravertie: introverten zouden altijd maar alleen in een zolderkamertje willen zitten lezen en extraverten willen alleen maar feesten. De waarheid ligt wat meer in het midden: je kunt als introvert enorm genieten van sociale bijeenkomsten en mensen om je heen en als extravert heerlijk in het zonnetje liggen lezen en genieten van de stilte.
Het verschil zit hem vooral in het feit dat extraverten energie krijgen van naar buiten toe gerichte activiteiten, terwijl introverten zich juist lijken op te laden door even alleen te zijn. Voor een introvert is voldoende alleen-tijd net zo noodzakelijk als slapen. Voor extraverte mensen is het soms moeilijk te begrijpen waarom een introvert even alleen en in stilte wil doorbrengen, en voor een introvert is de behoefte van een extravert aan small talk weer moeilijk te snappen.
Een ander misverstand is dat introverten altijd verlegen zijn. Dat kan, maar hoeft niet per se. Volgens psycholoog Jonathan Creek zijn er vier verschillende vormen van introvertie: sociaal (een voorkeur voor kleine groepen of alleen-zijn), denkend (niet per se een hekel aan sociale bijeenkomsten, maar wel terugtrekken in je eigen fantasiewereld), angstig (je terug trekken omdat je sociale situaties eng vindt) en terughoudend (mensen die wat traag reageren en op gang komen).
Wat het verschil maakt tussen introvert zijn en verlegen, is de motivatie (wil je wel of niet graag bij anderen zijn) en het gedrag; je kunt graag bij anderen willen zijn en toch je erg verlegen gedragen bijvoorbeeld. Er zit dus wat overlap, maar de twee zijn niet hetzelfde. Eigenlijk kun je ook niet spreken van ‘introverten’ of ‘extraverten’, niemand is puur het een of het andere en de twee termen zijn een oversimplificatie. De populaire Myer-Briggs schaal onderscheidt mensen in 16 verschillende persoonlijkheidstypen (als je geïnteresseerd bent kun je hier een test doen om te zien welk subtype persoonlijkheid je bent, het is wel in het Engels).
We zijn zo bezig met steeds naar buiten toe te bewegen, dat we onze innerlijke stem nog amper horen
Voor mij was het wel een eyeopener: hoe ik in elkaar zit, paste niet zo goed bij het simpele beeld dat ik had van introvertie. Ik hou erg van andere mensen, maar niet te vaak en te veel. En mijn kinderen lijken prikkels net zo te verwerken. De Duitse psycholoog Hans Eysenck ontwikkelde de theorie dat introverte mensen van zichzelf een hogere stressgevoeligheid hebben. Wanneer ze zich in een drukke omgeving bevinden, stijgt het cortisol (het stresshormoon) bij hen sneller dan bij extraverte mensen.
Een andere theorie is dat het beloningssysteem in de hersenen gevoeliger is van introverte mensen. Ze hebben dus sneller voldoende input. Maar welke theorie ook waar is, feit is dat er een (neuro)biologisch verschil is in de hersenen van introverte en extraverte mensen.
Susan Cain schreef er een boek over en hield deze inspirerende Ted talk (in het Engels, maar je kunt de ondertiteling aanzetten), waarin ze uitlegt dat onze wereld vooral ingericht is op extravertie.
De extraverte samenleving
We zijn zo bezig met steeds naar buiten toe te bewegen, dat we onze innerlijke stem nog amper horen. Dat begint al in de kraamtijd, waar wekenlang bezoek de norm is. Er is amper tijd voor reflectie, voor kraamtranen, voor wennen aan alle verandering. Op school zitten we met dertig andere kinderen in een klas en worden we onze schooltijd lang gedwongen in groepjes te werken. Op het werk zitten we in kantoortuinen, doen we aan teambuilding en uitjes die naar buiten toe gericht zijn: met je hele team vlotten bouwen en uit eten bijvoorbeeld. En in sollicitatiegesprekken wordt je geacht jezelf snel en flitsend te verkopen. De kat-uit-de-boom-kijkers hebben weinig aan een kort gesprek waarin alles uit de kast moet. En in contactadvertenties worden vooral ‘spontane’ mensen gevraagd om verkering mee te krijgen, zelden vraagt iemand om een leuk stil en verlegen type.
We moeten jong, fris, dynamisch en snel leven als we de reclames moeten geloven. Iemand die op een zolderkamertje een boek zit te lezen, dat verkoopt nu eenmaal geen wasmiddel of maandverband. Met je vriendinnen feesten of bungeejumpen, dat dan weer wel. We leven in een wereld waar uitgesproken, spontaan en vlot zijn hogelijk gewaardeerd wordt.
En heel erg eerlijk is dat niet. Ook niet voor onze kinderen. Want het valt niet altijd mee om je staande te houden in grote groepen en je altijd naar buiten te moeten richten als dat je niet van nature komt aanwaaien. En dat terwijl introverten zoveel te bieden hebben. Want juist de stille-wateren denken lang en diep na en komen dan met goede inzichten uit hun schulpje tevoorschijn. Het komt er misschien niet in flitsende slogans uit, maar ze hebben wél wat toe te voegen aan onze maatschappij.
Wat dat betreft kunnen ook extraverten iets leren van introverten, zegt Susan Cain. Ook zij hebben er baat bij om af en toe te reflecteren en nadenken over zichzelf, over hun dromen en verlangens. Een beetje ruimte maken voor introvertie, is ruimte maken voor iedereen. We zouden om te beginnen iets kunnen doen aan standaard altijd maar in (grote) groepen werken. Samenwerken is belangrijk, maar alleen kunnen werken, nadenken en reflecteren ook. Leuk die enorme kantoortuinen, met glazen wandjes en slechte akoestiek, maar het is toch vooral slecht voor de productiviteit. En die drukke klaslokalen, daar zou standaard een aparte stilteplek moeten zijn, waar kinderen zich kunnen onttrekken aan de drukte als ze daar behoefte aan hebben.
Als we in onze hele maatschappij iets meer waardering, tijd en ruimte maken voor stilte en rust, daar zouden veel mensen zich stukken prettiger bij voelen. Het is juist in die ruimte, waarin de beste ideeën ontstaan.
Lees ook: Het belang van mijmeren
