Waarom eigenlijk moeilijk doen als het simpel kan? Sanne en Nathalie van Forsa! geven hun tien beste opvoedtips.
Opvoeden doen we al eeuwenlang. Toch lijkt het alsof we het onszelf als opvoeders steeds lastiger hebben gemaakt. We gaan daarom terug naar de basis van het opvoeden, passend bij jou en je gezin.
We kijken niet meer alleen naar het gedrag van kinderen – daar hebben we toch weinig controle op – maar focussen op de behoefte erachter. Als mooi bijeffect wordt het opvoeden er niet alleen simpeler, maar ook leuker van, hoe mooi is dat!
Begin met voeden
Het woord opvoeden geeft al aan dat voeden een grote rol speel in het opgroeien van kinderen. We vullen onszelf en onze kinderen te veel met geraffineerde suikers en industriële producten, dat heeft veel negatieve invloed op ons gedrag. Begin eens met het optimaal voeden van je gezin met natuurlijke, onbewerkte producten. Het voordeel van voeding nuttigen dat bij ons lichaam past, is dat we veel beter onze behoeften aanvoelen en lekkerder in ons vel zitten.
Geef liefdevolle aandacht
Complimenteren en belonen gebeurt nog steeds vaak in de opvoeding. Zonde, want het maakt kinderen afhankelijker en onzekerder en het is ook nog eens erg complex. Vervang het eens door simpelweg liefdevolle aandacht te geven, want hierdoor kun je aangeven wat jij vindt. Dus laat ‘goed zo’ of ‘wat knap’ eens achterwege en zeg eens; ‘dank je wel, fijn dat je dit voor mij doet’. Of beschrijf het proces: ‘Ik zie dat jij erg je best doet’.
Voorleven en beleven
Oh, wat moeten we vaak dingen doen die helemaal niet zo leuk zijn. Dit maakt opvoeden soms zwaar. We kunnen het leuker maken door dingen voor te leven en samen te beleven met kinderen. Kinderen leren minder door opdrachten die uitgedeeld worden, maar wel door het goede voorbeeld. Wil je bijvoorbeeld gezellig aan tafel zitten met de kinderen, geef geen opdracht; ‘ik wil dat het gezellig is’, maar zorg dan dat je zelf gezellig aan tafel zit. Wil je dat de rotzooi thuis opgeruimd wordt, geef geen opdracht; ‘ruim nu eens op’, maar ruim samen met je kinderen op. Als je wil dat de kinderen niet schreeuwen, schreeuw zelf dan niet. Voorleven scheelt een heleboel uitleggen en overtuigen en je deelt samen de verantwoordelijkheid.
Wees (zuiver) jezelf
Altijd maar opvoeder zijn, in alle situaties? Je bent toch echt nog dezelfde persoon op het werk, thuis of met vrienden. Dus wees vooral zuiver jezelf. Het gaat om vertrouwen hebben in jezelf als mens en dus als opvoeder. Hiermee laat je je kinderen zien dat je goed bent zoals je bent en geef je je kinderen dit ook impliciet mee. Zet het opvoedmasker eens af. Hierdoor wordt het makkelijker om open naar jezelf en je kind te zijn. Chagrijnig of verdrietig, je kinderen mogen dat best zien. En als je dan per ongeluk toch uit je slof schiet, biedt dan gewoon je excuses aan.
Handel vanuit duidelijke grenzen
Veel ouders willen graag dat kinderen gehoorzamen en geven dan consequenties. Vaak moeten we dan steeds meer gaan bestraffen voor hetzelfde effect. Kinderen gedragen zich dan alleen maar, omdat ze bang zijn voor de consequentie. Als we willen dat kinderen iets doen of laten, ga dan grenzen stellen vanuit bescherming. Vervang opmerkingen als: ‘als je nu niet stopt met slaan, dan zet ik je apart’, eens door een ‘wij-boodschap’, waarbij je een krachtige verwachting uitstraalt. Bijvoorbeeld; ‘wij willen dat het gezellig is aan tafel en dat jullie stoppen met slaan.’ Biedt ook bescherming door er voor te zorgen dat de kinderen elkaar niet weer kunnen slaan, door een kind op schoot te nemen. En als iedereen dan gekalmeerd is, dan kun je je verwachting later nog een keer vertellen. Hierdoor wordt de verbinding met elkaar niet verbroken.
Gebruik je innerlijke kracht
Wil je niet opvoeden vanuit macht, maak dan gebruik van je intrinsieke kracht. Je hebt echt nog steeds gezag oftewel innerlijke kracht, als kinderen zich niet gedragen. Als cadeau krijg je na het handelen vanuit innerlijke kracht ook meer zelfvertrouwen en komen we los van de plicht dat kinderen zich moeten gedragen. Opvoeden vanuit intrinsieke kracht geeft kinderen de ruimte om autonomie te ontwikkelen. Je toont respect voor jezelf en voor de kinderen. Creeer het gevoel dat je niet weg te blazen bent door stevig te staan en te handelen vanuit je onderbuik. Dan ben je in staat om open te communiceren en te handelen.
Maak gebruik van de interactie
Vaak willen we niet zeuren over de opvoeding en vinden we het wiel zelf wel uit. Maar wist je dat er in de tijd van Hippocrates zelfs al gesproken werd over lastige jongeren? We maken het onszelf een stuk makkelijker als we met de buren, het kinderdagverblijf, de juf of familie, praten over de dagelijkse opvoeding. Het geeft je vaak nieuwe inzichten en concrete oplossingen, waar je zelf misschien niet aan gedacht had. Zo zien we dat iedereen wel eens dezelfde opvoedkwesties meemaakt. Zoek dus de (h)erkenning bij elkaar!
Van uitstel komt herstel
Huh, maar van uitstel komt toch afstel? Eigenlijk is het omgekeerde waar, want door meteen te reageren, escaleert een situatie juist vaak. We willen dan iets duidelijk maken, in het heetst van de strijd. En de verrassing is dat dit helemaal niet binnenkomt bij een kind. Het kost ook een hoop frustratie en overtuigen. Probeer eens je reactie uit te stellen. Biedt bij lastig gedrag eerst nabijheid en bescherming. Later als de situatie afgekoeld is, dan kunnen we onze grenzen weer duidelijk krijgen. Dan hebben we ook de mogelijkheid om de situatie te herstellen, om fouten goed te maken. Zowel vanuit het kind als vanuit jezelf. En echt van uitstel komt geen afstel, maar van uitstel komt herstel.
Handel in stilte
Maar leert een kind dan wel als ik niet meteen ingrijp? Ja, stilte kan juist een enorm effect hebben. Dan voel je hoe iets binnenkomt. Dus als je kind je raakt, jouw grenzen overschrijd, voel dan door stil te worden. Je zult je verbazen wat voor mooie, simpele oplossingen er in stilte kunnen onstaan. Dus hou het simpel, praat minder en handel meer in stilte, je kind zal deze ultieme handeling doorvoelen. Opeens kan je kind bijvoorbeeld je een kus geven, omdat hij door jouw stilte, heeft gevoeld wat het met jouw doet. Je kind krijg zo de mogelijkheid om vanuit autonomie en empathie, zelf tot oplossingen te komen.
Geniet en groei!
De doelen die we stellen voor onze kinderen; dat ze later gelukkig zijn, zelfvertrouwen hebben of zichzelf kunnen zijn in de maatschappij, laten we die vooral naar het hier en nu halen. Stel bijvoorbeeld als doel: ik wil vandaag met al mijn aandacht een leuke activiteit met mijn kinderen te doen’. Geniet van elkaars geluk, geniet van het zelfvertrouwen dat je kind nu heeft en die je zelf hebt (iedereen doet het namelijk echt op zijn manier goed!) en straal vooral.
Als jij straalt zullen je kinderen dat ook sneller doen. En tada, dan zijn je kinderen ook weer gelukkig in het moment. Zo simpel kan het zijn, dus groei en geniet ervan!
