Een opvoedboek over idealen en zingeving, zonder voorschriften, regeltjes en uitleg. Toch raakte Linda juist door dit boek enorm geïnspireerd en geprikkeld.
Door haar werk als consultatiebureau-arts kwam Paulien Bom in aanraking met een groep ouders die de opvoeding van hun kinderen anders dan gemiddeld aanpakte, ouders met uitgesproken idealen. In haar boek Bevlogen en belast onderzoekt ze via een serie interviews wat het effect van die sterke idealen is op de betrokken kinderen. Raken ze erdoor geïnspireerd? Geven de idealen van hun ouders extra diepgang aan het proces van opgroeien? Of ervaren de kinderen ook nadelen van een bevlogen nest?
Zingeving en idealen
‘Bevlogen en Belast’ is geen opvoedboek zoals je dat meestal ziet. Het is geen verzameling voorschriften, het geeft geen uitleg van hoe kinderen in elkaar steken. Toch heeft dit boek me meer aan het denken gezet over hoe ik mijn kinderen wil grootbrengen dan menig ander opvoedboek.
Tijdens de jonge jaren van je kinderen word je als ouder vaak in beslag genomen door vragen van alledag. Hoe ga ik om met grenzen en regels? Mijn kind eet zo weinig, wat nu? Opvoeden gaat echter over veel meer. Wat wil ik mijn kinderen meegeven voor wereldbeeld? Tot wat voor volwassene hoop ik dat zij opgroeien? Hoe verhoud ik mij tot de maatschappij, wat kan ik betekenen voor de wereld? ‘Bevlogen en belast’ gaat over idealisme en balans, over zingeving overdragen en tegelijkertijd oog houden voor je kind als persoon.
Persoonlijke groei
Paulien Bom interviewt acht volwassen kinderen over hun jeugd. Zij vertellen hoe zij hun opvoeding, gevormd door de idealen van hun ouders, ervaren hebben. Soms waren de gevolgen van de ideologie van hun ouders voor de kinderen zeer extreem. Candia Boeke bijvoorbeeld, groeide op binnen een ideologie van bezitloosheid en moest het als kind daardoor met zeer weinig stellen. Ze heeft zelfs een tijd in een tentenkamp gewoond. Dick Woudenberg werd door zijn vader, vooraanstaand lid van de NSB, naar een Reichsschule gestuurd. Daar werd hij opgevoed binnen de idealen van het nazisme.
Dit boek heeft me aan het denken gezet
Mij trof hoe elke geïnterviewde hun ervaringen hadden omgezet in persoonlijke groei. Candia vertelt hoe ze zelfdiscipline en verantwoordelijkheid voor de gemeenschap van jongs af aan mee kreeg, en dit niet had willen missen. Dick is psychotherapeut geworden, een vak waarbij de relatie van mens tot mens centraal staat. Hij pleit voor wat hij ‘eenheidsdenken’ noemt, de tegenhanger van het wij-zij-denken van het Derde Rijk. En zo heeft iedere geïnterviewde een doorleefde visie op het leven en de wereld.
Er zijn ook voorbeelden dichter bij huis. Reinout van Asbeck groeide op in een antroposofisch gezin, Judith Veltman-Juffermans in een zeer milieubewust gezin. Job Jansen omschrijft hoe het zeer strenge macrobiotische dieet thuis hem ertoe dreef snoep te stelen. Iedereen kreeg immers snoep, hij vond dat hij er recht op had.
Het eindeloos pogen
Ik zou mijzelf ook omschrijven als ouder met idealen, op het gebied van opvoeding, milieu, voeding. Dit botst wel eens met wat ‘gewoon’ is, wat mijn kinderen om zich heen zien bij vriendjes en vriendinnetjes. Ik denk zelf in mildere vorm dan in het boek omschreven wordt, maar de constante zoektocht naar balans vond ik zeer herkenbaar. Ik was al lezende constant aan het nadenken over hoe ik dat aanpak. In welke mate schrijf ik mijn kinderen voor wat ze wel en niet mogen eten? Verwacht ik dat ze elders ook vegetarisch eten? Mogen ze die chemische ijsjes kiezen in de supermarkt? Hoe reageer ik erop als mijn kinderen een totaal andere mening over opvoeding of politiek blijken te hebben? Hoe stellig ben ik als ik mijn visie ventileer? Hoe zullen mijn kinderen later terugkijken, hebben ze zich vrij gevoeld te worden wie ze zijn? En hoe bereik ik dat, terwijl ik hen tegelijk een gevoel van verantwoordelijkheid voor hun rol in de maatschappij wil meegeven?
De basis voor vertrouwen is onvoorwaardelijke liefde
Saskia den Uyl vertelt dat haar vader, PvdA-politicus Joop den Uyl, dit het ‘eindeloos pogen’ noemde: het is een proces, je bent altijd in beweging, zoekende, je bent je ervan bewust dat je er ook naast kunt zitten met je mening en keuzes. De idealen voor een betere wereld kreeg ze mee, tegelijk met de ruimte voor een andere mening en liefde om wie ze was. Ze zegt: ‘De basis voor het vertrouwen dat Joop en Liesbeth hun kinderen gaven was onvoorwaardelijke liefde, […] Dat was een vorm van geruststelling die maakte dat je uiteindelijk meer kon dan je dacht. Ik geloof niet dat wij ooit een soort onbenoemde boodschap hebben gekregen dat we niet geliefd waren. Ook toen mijn zus lid werd van de kraakbeweging en mijn vader het daar absoluut niet mee eens was, bleef die liefde overeind’.
